جاماندگان از جایزه نوبل چه جوایزی می توانند دریافت کنند؟
کارا پیام: بنیاد نوبل تنها در سه رشته علمی جوایز ارائه می کند، اما جوایز دیگری نیز برای تقدیر از دانشمندان در حوزه های مختلف به وجود آمده است و تعدادی از دانشمندان شاید هیچ گاه برنده جایزه نوبل نشوند، اما هنوز هم شایسته جوایز بزرگ هستند.
به گزارش کارا پیام به نقل از ایسنا، هر سال در ماه اکتبر، دانشمندان مشتاقانه منتظر اعلام جوایز نوبل در رشته های فیزیک، شیمی و پزشکی هستند. اما خیلی از محققانی که خارج از این حوزه ها کار می کنند، امکان دارد فرصت های تحسین بین المللی که با برنده شدن جایزه نوبل بعنوان معتبرترین جایزه در علم، حاصل می شود را از دست بدهند.
به نقل از نیویورک تایمز، خیلی از افراد در مورد گسترش دسته بندی های نوبل بحث و صحبت کرده اند بطور ویژه به این علت این کار را انجام داده اند که علم از زمان تاسیس جوایز نوبل در سال ۱۹۰۰ بطور فزاینده ای به صورت بین رشته ای رشد کرده است. دراین میان، جوایزی برای ارج نهادن به رشته های حذف شده از نوبل به وجود آمده است.
در ادامه به ۹ جایزه ای می پردازیم که دانشمندان و ریاضیدانانی که امکان دارد هیچ گاه جایزه نوبل دریافت نکنند، می توانند مشتاقانه منتظر آنها باشند.
جایزه آبل برای ریاضیات
جایزه آبل که در سال ۲۰۰۲ تأسیس شد، سالانه ۷.۵ میلیون کرون نروژ یا حدود ۷۰۰ هزار دلار به را یک ریاضیدان با «دستاوردهای علمی پیشگامانه» در این حوزه اهدا می کند. این نام به افتخار ریاضیدان نروژی نیلز هنریک آبل(Niels Henrik Abel) انتخاب شده است.
در ماه مارس، آکادمی علوم و ادبیات نروژ، برنده جایزه آبل امسال را مایکل تالاگراند(Michel Talagrand) از مرکز ملی تحقیقات علمی در فرانسه به علت مطالعاتش در زمینه درک تصادفی بودن در طبیعت معرفی نمود.
تنها یک زن تا حالا برنده جایزه آبل شده است. کارن اولنبک(Karen Uhlenbeck)، ریاضیدان دانشگاه تگزاس، در سال ۲۰۱۹ برای مطالعاتش در زمینه تحلیل و بررسی هندسی این جایزه را دریافت کرد.
جایزه معتبر دیگری در ریاضیات وجود دارد که آن مدال فیلدز است که هر چهار سال یک دفعه اهدا می شود. اما برخلاف جایزه آبل و نوبل، این جایزه فقط به ریاضیدانان زیر ۴۰ سال اعطا می شود.
مریم میرزاخانی اولین زن و نخستین ایرانی برنده مدال فیلدز و کوچر بیرکار دومین ایرانی برنده ی مدال فیلدز است.
جایزه فناوری هزاره
هر ساله، آکادمی فناوری فنلاند برنده جایزه فناوری هزاره را برای ایجاد نوآوری هایی که از کیفیت زندگی پایدارتر و بهبود یافته حمایت می کنند، اعلام می کند. این جایزه برای نخستین بار در سال ۲۰۰۴ اعطا شد و یک میلیون یورو(۱.۱ میلیون دلار) برای تقدیر از اختراعات مختلف از سلول های خورشیدی ارزانقیمت گرفته تا توالی یابی دی ان ای نسل بعدی اهدا شد.
بی جایانت بالیگا(Bantval Jayant Baliga)، مهندس دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی، در سال ۲۰۲۴ برای اختراع ترانزیستور دو قطبی با گِیت عایق که یک دستگاه نیمه هادی است که به صورت گسترده در تاسیسات بادی و خورشیدی برق، لوازم خانگی و خودرو های برقی استفاده می شود، این جایزه را دریافت کرد. آکادمی جایزه فناوری هزاره اظهار داشت که این اختراع استفاده از انرژی های تجدیدپذیر را کارآمدتر و سودآورتر کرده است.
در سال ۲۰۱۶، مجله فوربس دکتر بالیگا را «مردی با بزرگترین اثر کربن منفی در جهان» نامید.
جایزه تورینگ برای علوم کامپیوتر
انجمن دستگاههای محاسباتی، جایزه یک میلیون دلاری تورینگ را به افتخار آلن تورینگ، ریاضیدان بریتانیایی که برخی آنرا پدر علم کامپیوتر مدرن می دانند، تأسیس کرد. این جایزه از سال ۱۹۶۶ هر ساله جهت کمک به محاسبات همچون رمزنگاری و هوش مصنوعی اعطا می شود و از سال ۲۰۱۴ توسط گوگل حمایت می شود.
آوی ویگدرسون(Avi Wigderson)، دانشمند کامپیوتر در موسسه مطالعات پیشرفته در نیوجرسی، اخیرا جایزه تورینگ را برای توصیف نقش تصادفی بودن در محاسبات دریافت کرد. دکتر ویگدرسون همین طور برنده جایزه آبل در سال ۲۰۲۱ برای پیشرفت در سرعت و کارآیی الگوریتم های محاسباتی، همچون اثبات ریاضی مورد استفاده در فناوری ارزهای دیجیتال شد.
جایزه دراپر برای مهندسی
جایزه دراپر(Draper) به مهندس هر رشته ای که اختراعاتش کیفیت زندگی را بطور قابل توجهی بهبود بخشد، اهدا می شود. از سال ۱۹۸۹ این جایزه یک سال در بین توسط آکادمی ملی مهندسی اهدا می شود.
این جایزه ۵۰۰ هزار دلاری نقدی به افتخار چارلز استارک دراپر، مهندس آمریکایی نامگذاری شده است. او یک روش ناوبری اختراع کرد که به وسیله آن هواپیماها، زیردریایی ها و فضاپیماها، همچون ماموریت های قمر آپولو، می توانند موقعیت و سرعت خودرا بدون مرجع خارجی تعیین کنند.
دستاوردهای شناخته شده توسط جایزه دراپر شامل اختراع موتور توربوجت، ماهواره های ارتباطی، اینترنت، جی پی اس و باتری های لیتیوم یون قابل شارژ است.
در سال ۲۰۲۴، استوارت پارکین(Stuart Parkin)، فیزیکدان موسسه فیزیک ریزساختار ماکس پلانک در آلمان، برای توسعه دستگاههای «اسپینترونیک» یا الکترونیکی چرخشی که امکان ذخیره سازی ابری حجم عظیمی از داده های دیجیتال را فراهم می کنند، این جایزه را دریافت کرد. دکتر پارکین همین طور در سال ۲۰۱۴ برنده جایزه فناوری هزاره شد.
جایزه تایلر برای دستاوردهای زیست محیطی
جایزه تایلر که اغلب «جایزه نوبل محیط زیست» نامیده می شود، به دانشمندان، بوم شناسان، اقتصاددانان، سیاستگذاران یا سازمان هایی اعطا می شود که برای «حفظ و ارتقای» جهان طبیعی تلاش می کنند.
این جایزه بین المللی سالانه که با جایزه نقدی ۲۵۰ هزار دلاری همراه می باشد، در سال ۱۹۷۳ توسط جان تایلر، بنیانگذار گروه بیمه کشاورزان و آلیس تایلر تأسیس شد.
دانیل پالی(Daniel Pauly) و رشید سومیلا(Rashid Sumaila)، کارشناسان شیلات اقیانوس در دانشگاه بریتیش کلمبیا در کانادا، آخرین جایزه تایلر را در سال ۲۰۲۳ به علت تحقیقات در مورد لطمه های زیست محیطی و اقتصادی صید بی رویه در دریاهای آزاد دریافت نمودند.
جایزه وتلسن برای زمین شناسی
جایزه وتلسن(Vetlesen) در سال ۱۹۵۹ برای تقدیر از پژوهشگران علوم زمین بوجود آمد که توسط بنیاد نوبل نادیده گرفته شدند.
این جایزه که به افتخار گئورگ اونگر وتلسن(Georg Unger Vetlesen) فردی بزرگ در کشتیرانی و انسانی بشردوست نامگذاری شده است و تقریباً هر سه سال یک دفعه اعطا می شود. به برندگان ۲۵۰ هزار دلار جایزه تعلق می گیرد.
برندگان سال های گذشته به علت یافتن شواهدی بر اساس این که دایناسورها ازطریق یک شهاب سنگ در ۶۵ میلیون سال قبل از بین رفته اند و همین طور توسعه نظریه تکتونیک صفحات و برای بهبود روش هایی برای تعیین زمان فوران آتشفشان های مرگبار، جوایزی دریافت کرده اند.
دیوید کولستد(David Kohlstedt) از دانشگاه مینه سوتا، تازه ترین دریافت کننده این جایزه در سال ۲۰۲۳ بود. او این جایزه را برای بازسازی دما، فشار و شرایط شیمیایی گوشته زمین در لابراتوار دریافت کرد.
جوایز ولف برای علوم و هنر
سالانه، بنیاد ولف(Wolf) چهار جایزه به تحقیقاتی که در فیزیک، پزشکی، ریاضیات، شیمی یا کشاورزی انجام شده است، اعطا می کند.
یک جایزه دیگر نیز به یک هنرمند تعلق می گیرد. هر جایزه شامل یک جایزه ۱۰۰ هزار دلاری نقدی است.
جایزه ولف در حالیکه اغلب بعنوان مقدمه ای برای برنده شدن نوبل در نظر گرفته می شود، برای دانشمندانی که فراتر از رشته های نوبل کار می کنند نیز به رسمیت شناخته می شود. دانشمندانی که در تابستان امسال این جایزه را دریافت نمودند، موضوعات گسترده ای مانند بهبود عملکرد محصولات، ژن درمانی برای بازیابی بینایی و رمزنگاری ریاضی را مورد مطالعه قرار داده بودند.
جوایز کیوتو
جایزه کیوتو در سال ۱۹۸۴ توسط صنعتگر ژاپنی کازوئو ایناموری(Kazuo Inamori) به منظور تقدیر از دستاوردها در زمینه هایی که بطور سنتی توسط جایزه نوبل پوشش داده نمی گردد، تأسیس شد. این جایزه دارای سه دسته فناوری پیشرفته، علوم پایه و هنر و فلسفه است.
هر سال، بنیاد ایناموری به یک دریافت کننده در هر دسته، ۱۰۰ میلیون ین یا حدود ۶۷۰ هزار دلار جایزه می دهد.
برنده های جایزه کیوتو ۲۰۲۴ در ماه ژوئن معرفی گشتند. جان پندری(John Pendry)، فیزیکدان در امپریال کالج لندن، جایزه فناوری پیشرفته را برای مطالعه موادی با خواص الکترومغناطیسی که در طبیعت مشاهده نشده است، دریافت کرد. در رده علوم پایه، پل اف. هافمن(Paul F. Hoffman)، زمین شناس دانشگاه هاروارد، برای کار در مورد این که چگونه شرایط اولیه زمین راه را برای تنوع زیستی فعلی طبیعت هموار کرد، برنده شد.
جایزه ایگ نوبل برای دستاوردهای غیرمعمول
جایزه ایگ نوبل (Ig Nobel Prize)، جایزه ای طنز آمیز است که توسط مارک آبراهامز(Marc Abrahams) در سال ۱۹۹۱ بنیانگذاری شد. این جایزه به مطالعاتی که «مردم را می خنداند، سپس به فکر وامی دارد»، اهدا می شود. به دریافت کنندگان آن یک اسکناس ۱۰ تریلیون دلاری زیمبابوه تقریباً بی ارزش و یک جایزه کاغذی اعطا می شود.
بر خلاف رسمی مراسم جایزه نوبل در استکهلم، جوایز ایگ نوبل در موسسه فناوری ماساچوست طی یک رویداد موضوعی که شامل پرتاب کاغذ، آواز اپرا و سخنرانی های ۲۴ ثانیه ای است، اهدا می شود.
برندگان قبلی نوبل که برنده جایزه نوبل واقعی شده بودند در رویدادهای قبلی ایگ نوبل جوایز را اهدا کرده اند.
منبع: karapayam.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب