رویای آمریکایی برای تولید تراشه انحصار یا کاتالیزور رشد فناوری در چین
کارا پیام: سیاستهای تجاری و تعرفه ای دولت دونالد ترامپ، خصوصاً در قالب جنگ تجاری با چین، نقشی محوری در ایجاد و تشدید رقابت ژئوپلیتیکی در عرصه تراشه ها داشته است.
به گزارش کارا پیام به نقل از مهر؛ در سالیان اخیر، صنعت تراشه به یکی از کانون های اصلی و راهبردی تنش های ژئوپلیتیکی میان ایالات متحده و جمهوری خلق چین تبدیل گشته است؛ صنعتی که در قلب تحولات فناورانه، نظامی و اقتصادی جهان قرار دارد. تراشه ها نه فقط زیرساخت حیاتی برای ابزارهای دیجیتال مصرفی هستند، بلکه در سامانه های نظامی، هوش مصنوعی، خودرو های خودران، زیرساخت های ارتباطی و حتی صنایع انرژی نقش کلیدی دارند. از همین رو، تسلط بر زنجیره تامین این صنعت، مزیتی ژئواستراتژیک تلقی می شود. در این بستر، سیاستهای تجاری و تعرفه ای دولت دونالد ترامپ، خصوصاً در قالب جنگ تجاری با چین، نقشی محوری در ایجاد و تشدید این رقابت ژئوپلیتیکی داشته اند. دولت ترامپ در ایام اخیر ضمن اعلام معافیت موقت تجهیزات الکترونیکی و تراشه ها از تعرفه های تجاری وضع شده، اعلام نمود که طی روزهای آینده تعرفه ای ویژه برای نیمه هادی ها وضع خواهدنمود. وی با اتکا به ادبیاتی مبتنی بر «بازگرداندن شغل ها به خاک آمریکا» و «کاهش وابستگی به چین»، مبادرت به وضع محدودیت های صادراتی و شروع تحقیقات امنیتی پیرامون واردات تراشه ها و تجهیزات مرتبط کرده است. هدف اصلی این سیاست ها، بازگرداندن ظرفیتهای تولیدی به داخل آمریکا، تقویت خودکفایی فناورانه و در عین حال، مهار پیشرفت فنی چین در عرصه هایی چون پردازنده های گرافیکی و کاربردهای هوش مصنوعی اعلام شده است. با این وجود، داده ها، تحلیل ها و تحولات سالیان اخیر نشان میدهد که این رویکردها نه فقط به تضعیف چین منجر نشده اند، بلکه با بوجودآوردن انگیزه های راهبردی و تزریق منابع گسترده به صنعت داخلی چین، ممکنست به رشد شتابان این کشور در عرصه میکروالکترونیک منتج شده باشند. محدودسازی صادرات و نتایج ناخواسته در پی اعمال محدودیت های صادراتی مقابل شرکت هایی مانند انویدیا و «AMD»، این شرکتها با زیان های مالی چشم گیری روبرو شدند. انویدیا در گزارش خود به کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) اعلام نمود که الزامات جدید برای صدور مجوز صادرات تراشه های سری «H20» به چین، می تواند زیانی بیش از ۵.۵ میلیارد دلار به این شرکت وارد کند. همین طور شرکت «AMD» نیز پیش بینی کرده است که ممکنست تا ۸۰۰ میلیون دلار از سود خودرا در پروسه تعرفه گذاری دولت ترامپ از دست بدهد. این در حالیست که هر دو شرکت تلاش نموده بودند با طراحی تراشه های ویژه بازار چین، بازهم در قالب محدودیت های قبلی، سهم خودرا در این بازار حفظ کنند. از طرف دیگر، این ممنوعیت ها باعث شده تا چین انگیزه بیشتری برای بومی سازی زنجیره تامین نیمه رساناها پیدا کند. خیلی از تحلیل گران براین باورند که فشارهای اعمال شده می تواند به سود شرکت هایی مانند هوآوی تمام شود؛ شرکت های بزرگی که حال با حمایت های گسترده دولت چین، درحال گسترش توانمندی های طراحی و تولید تراشه های داخلی هستند. به عبارتی، سیاست ایالات متحده برای محدودسازی چین، در حقیقت به کاتالیزور رشد صنعت تراشه در این کشور تبدیل گشته است. شعار تولید تراشه در خاک آمریکا در ادامه پس لرزه های سیاست گذاری ترامپ در عرصه فناوری، شرکت AMD اعلام نمود تراشه های پردازنده کلیدی خودرا به زودی در واحد تولیدی جدید شرکت TSMC در ایالت آریزونای آمریکا تولید می کند. محصولات AMD تابه حال بر طبق قراردادی با TSMC در واحدهای این شرکت در تایوان ساخته می شد. همین طور AMD اعلام نمود پروسه ادغام ZT Systems، یک تامین کننده بزرگ سرورهای هوش مصنوعی در آمریکا را تکمیل کرده است. علاوه بر AMD، اپل و انویدیا نیز اعلام نموده اند تعدادی از تراشه هایشان در واحد TSMC در آریزونا ایجاد می شود. در این جهت انویدیا تصمیم دارد طی چهارسال آینده با کمک تراشه سازانی مانند TSMC سرورهای هوش مصنوعی به ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار را در آمریکا بسازد. این بیانیه شامل تولید تراشه های «Blackwell AI» در کارخانه TSMC در ایالت آریزونا و واحدهای سوپر کامپیوتر سازی در تگزاس بوسیله فاکسکان و Wistron است که پیش بینی می شود بین ۱۲ تا ۱۵ ماه آتی تسریع شود. اقدام مذکور انویدیا را به عنوان غول تراشه سازی که بیشتر پردازشگرهای آن در تایوان تولید می شود با گروهی از شرکت های فناوری که متعهد شده اند تولیداتشان را به آمریکا بازگردانند، در بحبوحه تهدیدهای اعمال تعرفه های شدید از طرف دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا، همسو می کند. گیل لوریا تحلیل گر موسسه دی ای دیویدسون می گوید: بدون فشار دولت ترامپ احتمال کمی وجود داشت که انویدیا هر گونه تولید محصولاتش را از تایوان به آمریکا منتقل کند. رقم ۵۰۰ میلیارد دلار بسیار اغراق آمیز است، مانند اپل که یک وعده ۵۰۰ میلیارد دلاری داد. وعده اپل برای تولید در خاک آمریکا اپل نیز که بخش اعظم آیفون های خودرا در چین مونتاژ می کند در فوریه ۲۰۲۵ میلادی وعده سرمایه گذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری در آمریکا طی چهار سال آینده را داد که شامل یک کارخانه برای تولید سرورهای هوش مصنوعی در آمریکا می شود. خبر سرمایه گذاری نجومی انویدیا در آمریکا چند ساعت بعد از اعلام معافیت دستگاه های الکترونیکی همچون موبایل از تعرفه های متقابل با چین منتشر گردید این در حالیست که بعداً اعلام گردید تعرفه های وارداتی تراشه ها طی روزهای آینده اعلام می شود. تأثیر بر تولیدکنندگان تجهیزات نیمه رسانا تعرفه های پیشنهادی دولت ترامپ نه فقط تولیدکنندگان تراشه بلکه شرکت های سازنده تجهیزات پیچیده ساخت نیمه هادی را نیز تحت تأثیر قرار می دهند. تخمین های اولیه نشان میدهد سه شرکت بزرگ «Applied Materials» و «Lam Research» و «KLA» هر یک ممکنست سالانه تا ۳۵۰ میلیون دلار زیان ببینند. برمبنای برآوردهای صورت گرفته، این زیان ها عمدتا ناشی از کاهش فروش، هزینه های یافتن تامین کنندگان جایگزین و تطبیق با مقررات جدید است. گزارش ها حاکی از آنست که در مجموع، ضررهای این بخش در اثر قوانین تجاری جدید آمریکا می تواند بالاتر از یک میلیارد دلار در سال باشد. ساخت تجهیزات نیمه هادی نیازمند تامین هزاران قطعه تخصصی است. در چنین شرایطی، اعمال محدودیت های صادراتی موجب اختلال در زنجیره تامین، افزایش هزینه های عملیاتی و کاهش انعطاف پذیری شرکتها شده است. در مقابل، کشورهایی همچون ژاپن، تایوان و کره جنوبی با ارائه حمایت های یارانه ای و سیاستهای پایدار، محیط مساعدتری برای سرمایه گذاری های طولانی مدت در صنعت تراشه فراهم آورده اند. چالش های داخلی و موانع مهاجرتی یکی از موانع کلیدی در راه تحقق هدف بازگشت تولید تراشه به داخل خاک ایالات متحده، کمبود مزمن نیروی کار متخصص و باتجربه در عرصه هایی نظیر طراحی تراشه، مهندسی ساخت، نانوفناوری و فیزیک کاربردی است. کارشناسان معتقدند در صورتیکه کشورهای آسیایی مانند تایوان، کره جنوبی و چین از دهه ها پیش با سرمایه گذاری در زیرساخت های آموزشی و پژوهشی، نیروی انسانی متخصص مورد نیاز خودرا پرورش داده اند، ایالات متحده با شکافی رو به گسترش در زنجیره تامین انسانی روبرو است. سیاستهای مهاجرتی سخت گیرانه دولت ترامپ، خصوصاً در محدودسازی صدور و تمدید ویزاهای تخصصی نظیر «H-1B» نیز سبب کاهش چشم گیر ورود استعدادهای فنی از کشورهایی مانند چین و هند شده است؛ کشورهایی که بخش عمده ای از مهندسان شاغل در صنعت فناوری آمریکا را تامین می کردند. حتی شرکت های بزرگ فناوری مانند تسلا، گوگل و اینتل نیز در جذب و حفظ این نیروها با مشکلات عدیده ای مواجه گشته اند، تا جایی که برخی پروژه ها در این کشور با کندی یا تعویق روبه رو هستند. با توجه به وضعیت فعلی، اجرای طرح های عظیمی مانند پروژه ۱۰۰ میلیارد دلاری شرکت «TSMC» در آریزونا که مقرر است سه کارخانه تولید تراشه پیشرفته جدید را در آمریکا راه اندازی کند، با چالش های مختلفی همچون افزایش شدید هزینه های ساخت، کمبود نیروی ماهر بومی، تأخیر در تکمیل پروژه و حتی نارضایتی اتحادیه های کارگری روبه رو شده است. بگفته کارشناسان، تامین نیروی متخصص جهت راه اندازی و بهره برداری از این کارخانه ها نیازمند بازنگری اساسی در سیاستهای مهاجرتی، همکاری گسترده با دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و ایجاد اکوسیستم پایدار آموزش و اشتغال فناورانه در سطح ملی آمریکا است. مفسرین بر این عقیده اند که در غیاب چنین اصلاحاتی، سرمایه گذاری های کلان در عرصه بازسازی صنعت نیمه هادی آمریکا ممکنست با بازدهی ناکافی یا شکست مواجه شوند و هدف راهبردی خودکفایی فناورانه به زودی برای این کشور به رویایی دور از دسترس تبدیل گردد. پاسخ جهانی به یک جانبه گرایی آمریکا در واکنش به سیاستهای محدودکننده و یک جانبه گرایانه ایالات متحده، دیگر قدرت های اقتصادی جهان نیز مسیر مقابله به مثل یا کاهش وابستگی به زنجیره تامین تحت رهبری آمریکا را در پیش گرفته اند. این روند، خودرا در قالب تدوین و اجرای برنامه هایی برای توسعه ظرفیتهای بومی تولید نیمه رسانا در کشورهایی نظیر اتحادیه اروپا، چین، هند، کره جنوبی و حتی کشورهای نوظهوری چون ویتنام و اندونزی نشان داده است. این کشورها با درک ریسک های ژئوپلیتیکی ناشی از تمرکز تولید در چند نقطه محدود، تلاش دارند تا زیرساخت های صنعتی، تحقیقاتی و آموزشی ضروری جهت تقویت استقلال فناورانه خودرا فراهم آورند. در این بین، چین با بهره بردن از منابع مالی گسترده و برنامه ریزی متمرکز دولتی، راهبردی چندوجهی در پیش گرفته است. این راهبرد شامل سرمایه گذاری در زنجیره کامل تولید تراشه، تقویت شرکت های داخلی همچون هوآوی و «SMIC» و همین طور گسترش بازارهای صادراتی در آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکای لاتین می شود. توسعه کارهای هوآوی در کشورهایی نظیر امارات متحده عربی، عربستان سعودی، مالزی، تایلند، نیجریه و برزیل نمونه ای از کوشش های چین برای کاهش وابستگی به بازار ایالات متحده و دسترسی به بازارهای جایگزین است. در سطح اتحادیه اروپا نیز طرح هایی نظیر «European Chips Act» با هدف افزایش سهم اروپا در تولید جهانی تراشه، پیشرفت امنیت فناوری و کاهش وابستگی به تامین کنندگان آسیایی و آمریکایی درحال پیاده سازی است. علاوه بر این، هند نیز بوسیله اعطای یارانه های تولیدی، تسهیل مجوزها و ایجاد مناطق ویژه صنعتی، گام هایی جدی برای ورود به زنجیره جهانی نیمه رسانا برداشته است. مجموع این اقدامات نشان میدهد یک روند چندقطبی جهانی درحال ایجاد است که در آن وابستگی به یک یا دو کشور در زنجیره ارزش تراشه ها، جای خودرا به ساختارهای متنوع تر، منطقه ای و مقاوم تر خواهد داد؛ روندی که نه فقط توازن قدرت در این صنعت را تغییر خواهد داد، بلکه ساختار اقتصاد جهانی فناوری را نیز متحول خواهد ساخت. جمع بندی در نهایت، انگار بر خلاف اهداف اعلام شده بر اساس بازگرداندن مشاغل، پیشرفت خودکفایی فناورانه و مهار رشد چین، سیاستهای تجاری احتمالی دولت ترامپ در عرصه تراشه نه فقط به تقویت موقعیت ایالات متحده منجر نخواهند شد، بلکه در عمل با بوجودآوردن اختلال در زنجیره جهانی تامین، رقبای آسیایی را به سوی سرمایه گذاری مضاعف در بخش مطالعه و توسعه، افزایش ظرفیت تولید داخلی و تنوع بخشی به بازارهای صادراتی سوق می دهند. به اعتقاد کارشناسان، سیاست هایی که مبنی بر محدودیت، فشار و تقابل تنظیم شده اند، در برخورد با صنعتی که ماهیتاً بر همکاری بین المللی، انتقال فناوری و بهره مندی از زنجیره تامین چندملیتی استوار است، اثربخشی محدودی خواهند داشت. صنعت تراشه نه فقط از نظر فنی بسیار پیچیده و پرهزینه است، بلکه ساختار آن به شکلی شکل گرفته که هیچ کشوری به تنهایی قادر به مدیریت کامل زنجیره تامین آن نیست. از همین روی، دستیابی به ظرفیتهای تولیدی پایدار در این عرصه، نیازمند نگاهی جامع و آینده نگرانه است که در آن سرمایه گذاری بلندمدت، استفاده از نیروی انسانی متخصص و بازبینی در سیاستهای تجاری با نگاهی مشارکتی و چندجانبه گرا جایگاهی محوری دارد؛ عناصری که در دوره ترامپ یا مورد غفلت قرار گرفته یا به کلی نفی شده اند. همان گونه که تحلیل گران مختلفی هشدار داده اند، ادامه چنین نگاهی می تواند به واگذاری رهبری بازار جهانی تراشه به رقبایی چون چین بینجامد؛ رقبایی که با پشتوانه مالی قوی، راهبردهای طولانی مدت و اراده سیاسی متمرکز، درحال حرکت سریع به طرف تسلط بر فناوری های پیشرفته این حوزه هستند.
منبع: كارا پیام
این مطلب کاراپیام را پسندیدین؟
(1)
(0)
مطالب مرتبط جدید کاراپیام
نظرات بینندگان کاراپیام در مورد این مطلب